İshal nedir? İshal neden olur? İshali ne keser? İshali en hızlı ne keser? İshali hemen ne keser? Bebekte ishali ne keser? Tehlikeli ishal belirtileri nelerdir? İshal nasıl geçer? İshale ne iyi gelir? Yetişkinlerde ishali ne geçirir? Karın ağrısı ve ishale ne iyi gelir? İshale iyi gelen yiyecekler nelerdir? İshal yapan yiyecekler nelerdir? İshal kaç gün sürer? Zehirli ishal belirtileri nelerdir? İshal ağrısına ne iyi gelir? İshal, sindirim sisteminin normalden daha sık ve sulu dışkı üretmesi durumudur. Bu durum, vücutta su ve elektrolitlerin dengesizliğine neden olur. İshal genellikle hafif ve geçici bir rahatsızlık olsa da, bazı durumlarda ciddi bir sağlık sorununa işaret edebilir.
Özel Aktıp Hastanesi Dahiliye: İç Hastalıkları branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Orhan Baysal, yaygın gastrointestinal rahatsızlıklardan biri olan ishal ile ilgili bu sorulara açıklık getirdi. Uzun süren ishalin hafife alınmaması gerektiğini söyleyerek, 7 günü aşan ishalin başka bir hastalığa işaret edebileceğini aktardı. İshalin vücutta aşırı su kaybına yol açtığını dile getirerek, bu rahatsızlığa sahip bireylerin dehidrasyon oluşumunu engellemek için bol sıvı almaya özen göstermesinin şart olduğunu hatırlattı.
İshal (Diyare) Nedir?
İshal nedir? İshal; dışkının daha sulu ve gevşek olmasına, kişinin sık sık ve acil dışkılama ihtiyacı hissetmesine sebebiyet veren, kendini şiddetli karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtilerle gösteren bir rahatsızlıktır. Kontamine olmuş gıdaların veya çeşitli virüslerin bağırsak hareketlerini bozmasından kaynaklanır.
İshal durumunda dışkılama, normalden daha cıvık şekilde ve kısa aralıklarla (1 günde 3 veya daha fazla) gerçekleşir. Hafif olması hâlinde ishale iyi gelen besinler işe yarayabilir ancak kronik ishal, farklı tıbbî tedaviler gerektirir. Akut (kısa süreli) ishal birkaç gün sürerken, uzun süreli ishal ise bir haftadan daha fazla devam eder.
Tedavide kaybedilen sıvının telâfisi amaçlanır. Eğer hastalığın arka planındaki neden bakteriyel bir enfeksiyonsa, bununla savaşmak için antibiyotik kullanımına ihtiyaç duyulabilir.
Tehlikeli (Zehirli) İshal Nedir?
Tehlikeli ishalin belirtileri nelerdir? Toksinlerin yol açtığı ishal türüne zehirli ishal adı verilir. Bu durum genellikle kirli su veya besin tüketiminin bir sonucudur. Aşırı sıvı kaybına neden olan bu ishal tipinde belirtilere; yüksek ateş, kusma ve dayanılmaz karın krampları da eşlik eder.
İshal Neden Olur?
İshal neden olur? Parazitler, virüsler ve bakteriler, en yaygın ishal nedenleri arasındadır. Bunun dışında ishale yol açabilecek diğer faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
1. Laktoz intoleransı,
2. İlaçların yan etkileri,
3. Krohn,
4. Yapay tatlandırıcılar, fruktoz ve bozuk gıdalar,
5. Çölyak hastalığı,
6. Ülseratif kolit,
7. Besin alerjileri,
8. Bazı yiyecekler (Örneğin; laktoz intoleransı bulunanlarda süt ve süt ürünleri, ishal oluşumuna yol açabilir. Buna ek olarak; kafeinli veya gazlı içecekler, baharatlı ürünler, acı biber veya alkolün fazla tüketimi de ishale davetiye çıkarır.)
İshal Belirtileri Nelerdir?
İshal belirtileri nelerdir? Günde üç seferden fazla cıvık ve sulu dışkılama, en belirgin ishal semptomları içerisinde yer alır. Bunun dışında diğer ishal belirtileri ise şunlardır:
1. Sürekli olarak acil tuvalete gitme ihtiyacı,
2. Susuzluk,
3. Büyük tuvaleti tutamama,
4. Karın bölgesinde gaz,
5. Halsizlik,
6. Ateş,
7. Bulantı ve kusma.
8. Ayrıca bazen dışkıda mukus veya kan gözlemlenebilir.
9. Orta dereceli sıvı kaybında ise; idrar miktarının azalması, huzursuzluk, ağızda kuruluk gibi şikâyetler yaşanabilir. Kaybedilen sıvı oranının artması, belirtilerin daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkmasıyla sonuçlanır.
İshal Hangi Hastalıkların Belirtisi?
İshal hangi hastalıkların belirtisi? Bazı durumlarda ishal; diyabet, kalp hastalığı, AIDS ve benzeri sorunların habercisi olabilir. Ayrıca bu rahatsızlık, şu hastalıkların semptomlarından biri olarak da meydana gelebilir:
1. Mide ve sindirim hastalıkları,
2. Bağırsak enfeksiyonları,
3. Laktoz intoleransı,
4. Huzursuz bağırsak sendromu,
5. Kronik Pankreatit,
6. Bağırsak iltihapları.
İshal Nasıl Teşhis Edilir?
İshal teşhisi nasıl yapılır? Teşhisin netleştirilmesi ve ishal nedeninin belirlenmesi için uygulanan birçok test mevcuttur. Onlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Dışkı kültürü (gaita),
2. Açlık testi,
3. Kan testleri,
4. Kolonoskopi veya sigmoidoskopi gibi endoskopik muayeneler.
İshali Ne Keser?
İshali ne keser? İshali en hızlı ne keser? İshali hemen ne keser? Bebekte ishali ne keser? Elma püresi, pirinç çorbası veya lapası, muz, haşlanmış patates, ishali ne keser? Sorusuna cevap olan gıdalardan bazılarıdır. Ayrıca; beyaz ekmekten yapılmış yağsız tost, pirinç suyu, pişmiş havuç, kraker, yeşil çay veya papatya çayı da ishali en hızlı ne keser? Diye merak edenlerin yararlanabileceği alternatiflerden birkaçıdır.
Düşük lifli, yumuşak ve nişastalı gıdalar dışkıyı katılaştırdığı için, ishalden kurtulmak isteyenler rahatsızlık geçene kadar bunlara ağırlık vermelidir.
İshalin hızlı bir şekilde kesilmesi için birçok farklı yöntem bulunmaktadır. Ancak, herhangi bir tedavi yöntemini uygulamadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir. İshalin nedeni belirlendikten sonra uygun tedavi yöntemi belirlenebilir.
İshalin hemen kesilmesi için bazı doğal yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerin başında probiyotikler gelmektedir. Probiyotikler, sindirim sisteminin dengelenmesine yardımcı olabilir ve ishalin hızlı bir şekilde kesilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, yüksek miktarda sıvı tüketmek de ishalin hemen kesilmesine yardımcı olabilir. Sıvı tüketmek, vücudun kaybettiği sıvıyı geri kazanmasına yardımcı olabilir ve elektrolit dengesinin korunmasına yardımcı olabilir.
Bebeklerde ishalin kesilmesi konusunda ise özellikle dikkatli olunmalıdır. Bebeklerin sindirim sistemleri yetişkinlere göre daha hassas olduğu için, ishal durumunda mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Bebeklerde ishalin hemen kesilmesi için genellikle sık sık emzirme veya biberonla besleme önerilmektedir. Ayrıca, bebeğin sıvı ihtiyacını karşılamak da önemlidir. Bebeklerde ishal durumunda mutlaka doktor önerisiyle hareket etmek en doğrusudur.
İshal Nasıl Tedavi Edilir?
İshal tedavisi nasıl yapılır? İshal tedavisi hastalığa yol açan etkene göre değişir. Zararlı mikroorganizmalardan kaynaklı ishali durdurmak için parazit önleyici ilaçlar kullanılır veya antibiyotiklerden yardım alınır.
Ateş ve kusma gibi şikâyetlerin görülmediği hafif ishal vakalarında, hastaların bol bol su içmesi ishale iyi gelir. Bebeklerde ishal varlığı ise anne sütüne daha fazla ağırlık vermeyi, susuzluk bulgularını düzenli bir şekilde takip etmeyi gerektirir. Çocuk 6 aylıktan daha büyükse orta dereceli ishallerde eczaneden alınabilecek ishal kitleri tercih edilir. Bunlar tuz ve su içerir, bir litre temiz suya eklenip karıştırılarak verilir.
Aynı zamanda ishali olanların; yağ oranı yüksek, asitli veya lifli yiyecekler tüketmekten kaçınması gerekir.
Günlük su tüketiminin artırılması, çorba ve buna benzer sıvı gıdaların tercih edilmesi de ishalin çabucak geçmesine yardımcı olacaktır. Vücuttaki sıvı oranının yükselmesi için ev yapımı meyve sularından da faydalanılabilir.
İshal, normalden daha sık, sulu ve gevşek dışkılama olarak tanımlanır. İshal, genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçen hafif bir rahatsızlıktır. Ancak bazen daha uzun sürebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İshalin en önemli komplikasyonu, vücutta sıvı ve elektrolit kaybıdır. Bu durum, özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar için tehlikeli olabilir. Bu nedenle, ishal olduğunuzda bol sıvı tüketmeli ve kaybettiğiniz mineralleri yerine koymalısınız.
İshalin birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında en sık görülenler şunlardır:
- Virüsler: Rotavirüs, norovirüs, adenovirüs gibi virüsler, özellikle çocuklarda ishale neden olabilir. Viral ishal, genellikle 2-3 gün içinde geçer. Viral ishalin tedavisinde, antibiyotik kullanılmaz. Sadece sıvı alımı ve istirahat önerilir.
- Bakteriler ve parazitler: Salmonella, şigella, kampilobakter, eşerihya koli, giardia, kriptosporidyum gibi bakteri ve parazitler, ishale neden olabilir. Bu mikroorganizmalar, genellikle kirli su veya gıda yoluyla bulaşır. Bakteriyel ve paraziter ishal, genellikle ateş, karın ağrısı, kanlı dışkı gibi belirtilerle seyreder. Bakteriyel ve paraziter ishalin tedavisinde, doktorunuzun önerdiği antibiyotik veya antiparaziter ilaçlar kullanılmalıdır.
- Gıda intoleransı ve alerjisi: Laktoz, gluten, fruktoz gibi bazı gıdalara karşı intolerans veya alerji olan kişilerde, bu gıdaların tüketimi ishale neden olabilir. Gıda intoleransı ve alerjisi olan kişiler, bu gıdalardan uzak durmalı veya doktorunun önerdiği şekilde tüketmelidir.
- İlaçlar: Antibiyotikler, antiasitler, laksatifler, kemoterapi ilaçları gibi bazı ilaçlar, bağırsak florasını bozarak veya bağırsak hareketlerini artırarak ishale neden olabilir. İlaçlara bağlı ishalde, ilaçların dozu ayarlanabilir veya başka bir ilaç verilebilir. İlaçlarınızı doktorunuza danışmadan kesmeyiniz veya değiştirmeyiniz.
- Stres: Stres, bağırsakların çalışmasını etkileyerek ishale neden olabilir. Stresli durumlarda, sakinleştirici yöntemler uygulamalı, gerekiyorsa psikolojik destek almalısınız.
- Diğer nedenler: İrritabl bağırsak sendromu, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, çölyak hastalığı, tiroid hastalıkları, diyabet, pankreas hastalıkları, kanser gibi bazı sindirim sistemi veya sistemik hastalıklar da ishale neden olabilir. Bu hastalıkların tanı ve tedavisi için doktorunuza başvurunuz.
İshalin tedavisinde, öncelikle altta yatan nedenin belirlenmesi ve giderilmesi gerekir. Ayrıca, ishalin neden olduğu sıvı ve elektrolit kaybının önlenmesi ve tedavi edilmesi de önemlidir. İshalde, şu önlemleri alabilirsiniz:
- Bol sıvı tüketin: İshalde, vücudunuz çok miktarda sıvı kaybeder. Bu nedenle, bol sıvı tüketmeli ve susuz kalmamalısınız. Su, bitki çayı, ayran, tuzlu su, meyve suyu, çorba gibi sıvıları içebilirsiniz. Ayrıca, eczanelerden temin edebileceğiniz oral rehidrasyon solüsyonlarını (ORS) da kullanabilirsiniz. Bu solüsyonlar, kaybettiğiniz su ve mineralleri yerine koyar. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda, sıvı alımına dikkat etmek gerekir.
- Hafif ve kolay sindirilebilir gıdalar tüketin: İshalde, bağırsaklarınız hassaslaşır. Bu nedenle, hafif ve kolay sindirilebilir gıdalar tüketmeli ve bağırsaklarınızı yormamalısınız. Pirinç, patates, muz, elma, yoğurt, peynir, haşlanmış tavuk, makarna, ekmek gibi gıdalar ishale iyi gelir. Bu gıdalar, bağırsak hareketlerini yavaşlatır, bağırsak florasını düzenler, sıvı ve elektrolit dengesini sağlar. Ayrıca, probiyotik içeren gıdalar da ishalde faydalıdır. Probiyotikler, bağırsaklardaki yararlı bakterileri artırır ve enfeksiyonla savaşır.
- İshal yapabilecek gıdalardan uzak durun: İshalde, bazı gıdalar bağırsaklarınızı daha da tahriş edebilir ve ishali şiddetlendirebilir. Bu gıdalar arasında; yağlı, baharatlı, kızartılmış, acı, turşu, salamura, kuru baklagiller, kuru yemişler, süt ve süt ürünleri, kafeinli içecekler, gazlı içecekler, alkol, lifli meyve ve sebzeler, tatlılar, çikolata gibi gıdalar sayılabilir. Bu gıdalardan ishal geçene kadar uzak durmalısınız.
- İlaç kullanın: İshalde, doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanabilirsiniz. Bu ilaçlar, bağırsak hareketlerini yavaşlatarak, ishali durdurabilir. Ancak, bu ilaçları gereksiz veya aşırı kullanmamalısınız. Çünkü, bu ilaçlar, bağırsaklardaki zararlı mikroorganizmaların atılmasını engelleyebilir ve enfeksiyonu uzatabilir. Ayrıca, ishalin nedeni bakteri veya parazit ise, doktorunuzun verdiği antibiyotik veya antiparaziter ilaçları da kullanmalısınız. Bu ilaçlar, enfeksiyonu tedavi eder ve ishali önler.
- Dinlenin: İshalde, vücudunuz zayıflar ve yorulur. Bu nedenle, dinlenmeli ve fazla efor sarf etmemelisiniz. Ayrıca, ishal bulaşıcı olabileceği için, hijyen kurallarına dikkat etmeli ve başkalarına bulaştırmamalısınız.
İshale İyi Gelen Besinler Nelerdir?
İshale iyi gelen yiyecekler nelerdir? Yoğurt, kabuksuz elma, yulaf ezmesi, makarna, ishale iyi gelen yiyecekler listesinde bulunur. Probiyotik bakımından zengin lahana turşusu da ishalin kısa sürede geçmesine yardım eder. Ayrıca haşlanmış ve yağsız tavuk, kuzu veya dana eti, bağırsak hareketlerinin düzene girmesini ve ishalin geçmesini kolaylaştırır.
İshali Olanlar Ne Yememeli?
İshal olanlar ne yemeli? Bir yandan ishal tedavisi uygularken, diğer taraftan da ishale yol açan şeyler tüketenler, tedavinin faydasını göremez. Bu nedenle ishal rahatsızlığından muzdarip olanlar, şu yiyeceklerden uzak durmalıdır:
1. Biber,
2. Yeşil fasulye,
3. Enginar,
4. Brüksel lahanası,
5. Kepekli ekmek,
6. Marul,
7. Beyaz lahana,
8. Çikolata,
9. Yağlı yemekler,
10. Kızartmalar,
11. Yer fıstığı,
12. Ayva,
13. Diyet bisküviler,
14. Çiğ sebzeler,
15. Üzüm,
16. Hurma,
17. Kuru yemişler,
18. Böğürtlen,
19. Kuru meyveler,
20. Armut,
21. Kafein içerikli ürünler,
22. Asitli içecekler.
İshal tedavisi için 444 0 384 numaralı hattımızı arayarak uzmanlarımızdan randevu randevu alabilirsiniz.
Yayın tarihi: 22.Ocak.2024
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."