Astigmat hangi mercekle düzeltilir? Sorusunun cevabı göz kusurunun durumuna, derecesine ve hastanın çeşitli özelliklerine göre farklılık gösterebiliyor. Göz merceği veya kornea yüzeyindeki asimetrik eğimlerden kaynaklanan astigmat, uygun merceklerle düzeltilerek hastanın uzağı ve yakını daha sağlıklı görmesi sağlanabiliyor.
Özel Aktıp Hastanesi Göz Hastalıkları branşı hekimlerinden Op. Dr. Can Gedik, astigmat belirtileri ve tedavi yöntemlerine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Astigmat Nedir?
Göz merceği (lens) veya korneanın düzensiz kavislendiği, bulanık görmeye sebebiyet verdiği yaygın göz kusuruna ‘astigmat’ adı verilir. Bu, ‘kırma kusurları ‘ dediğimiz bir grup görme probleminden biridir. Kırma kusurları; korneanın ya da göz merceği yüzeyinin pürüzsüz olmayışı yahut kavisinde anormallik olması hâlinde gelişir.
Söz konusu rahatsızlıkta ışık, kişinin gözüne girdiğinde normal dışı kavislenmeye bağlı olarak retina bölgesinde doğru bir biçimde odaklanamaz. Bunun sonucunda ise, net olmayan ve dağınık bir görüntü meydana gelir.
Hem yetişkinleri hem de çocukları etkileyebilen astigmat sorunu, genellikle genetik geçişlidir. Fakat göz yaralanmalarından veya göz operasyonlarından sonra da ortaya çıkabilir.
Normal bir lens yani göz merceğindeki veya korneadaki yüzey eğriliği, top gibi orantılıdır. Astigmat varlığında ise bu yapıların yüzeyi, tıpkı yumurtada olduğu gibi düzensiz, orantısız kavislidir.
Astigmat Nedenleri Nelerdir? Astigmat Neden Olur?
Astigmatın doğumdan itibaren mevcut olması mümkündür. Erken doğmuş yani prematüre bebeklerde astigmat, diğerlerine kıyasla daha sıktır.
Bunun yanı sıra gözlerde hastalık, yaralanma yahut ameliyattan sonra da gelişebilir.
Keratokonus adlı dejeneratif göz hastalığı da astigmata sebebiyet verebilir. Söz konusu rahatsızlıkta kornea, yavaş yavaş incelip kubbeleşme meydana getirir.
Şaşılık, sürekli çok yakın oturarak televizyon izlemek ve zayıf ışıkta okuma gibi alışkanlıklar astigmatın ilerlemesine yol açmaz.
Gözlerimizde kornea ve lens olarak adlandırdığımız iki eğimli yüzey mevcuttur. Bunlar, gelen ışık ışınlarını kırıp retinada odaklar ve görüntü oluşmasını sağlar.
Lens; dışarıdan görünmeyen, gözün içerisinde bulunan, incelip kalınlaşarak uzak veya yakındaki nesnelere odaklanmayı mümkün kılan şeffaf bir yapıdır.
Kornea ise, şeffaf, gözlerimizin ön yüzeyini kaplayan bir tabakadır.
Göz kusuruna sahip olmayan bir gözde; kornea ve lens, pürüzsüz bir top yüzeyi gibi yuvarlak bir eğriliğe, eşit çapa sahiptir. Doğru eğriliği olan bir kornea ve lens gözün arkasında yer alan retinada keskin bir şekilde ve doğrudan odaklanmış bir görüntü meydana getirmek için, ışık ışınlarını kırar. Lens ya da kornea çapları eşit olmayan, yumurta biçiminde kusurlu bir eğriliği bulunan gözler ise ışık ışınlarını düzgün kıramaz. Buna bağlı olarak da bulanık bir görüntü elde edilir.
İşte lensin veya korneanın bir tarafında ötekinden daha fazla eğriliğe sahip olması, astigmat adıı alır.
Uygunsuz kıvrımlar mercekte ise buna ‘lens astigmatı’ denirken, korneada olması durumu ‘lens kornea astigmatı’ olarak isimlendirilir. Her iki astigmatın sebep olduğu bulanık görme çapraz, dikey veya yatay bir yönde daha çok oluşabilir.
Astigmat Belirtileri Nelerdir?
Şüphesiz ki; astigmat hangi mercekle düzeltilir? Sorusunun cevabını belirlemek ve uygulanacak tedavi yöntemine doğru karar vermek, hastaya özgü belirtileri göz önünde bulundurmakla mümkündür. Bu göz kusurunda en yaygın görülen şikâyetler ise şunlardır:
1. Baş ağrısı,
2. Bütün mesafelerde bozuk ya da bulanık görme,
3. Gözlerin uzun müddet odaklanmasını gerektiren aktiviteler sırasında göz yorgunluğu (Ekran üzerinden uzun süre okuma yapma, çıktı alma gibi),
4. Gözlerde aşırı kayma,
5. Geceleri sürüş zorluğu,
6. Çift görme (Ciddi vakalarda.)Astigmat Tipleri Nelerdir?
Gözlerde etkilenen yapıya göre astigmatı iki grupta inceleriz:
• Korneal Astigmat: Kornea yüzeyinde gelişen anormal kavislenme sebebiyle oluşur.
• Lentiküler Astigmat: Göz merceğinde ortaya çıkan bir problem nedeniyle meydana gelir. Lentiküler astigmatlı hastaların birçoğunda kornea şekli ise normaldir.
Bunun yanı sıra astigmatı, eşlik eden kırılma hataları doğrultusunda da kategorize edebiliriz. Şöyle ki;
• Miyopik Astigmat: Bu kişilerde hem uzağı net görememe, hem de astigmat sorunu vardır. Görüntünün retina önünde odaklanmasıyla gelişir.
• Hipermetrop Astigmat: Bu ise hipermetropi yani yakını net görememe problemi ile astigmatın bir arada bulunduğu göz kusurudur. Görüntünün retina arkasında odaklanmasına bağlıdır.
Astigmat Tanısı Nasıl Konur? Astigmat Testi Nasıl Yapılır?
Hastanın durumuna göre astigmat hangi mercekle düzeltilir? Buna karar vermek için göz uzmanı tarafından detaylı bir göz muayenesi yapılır. Gözün ışığa odaklanış biçimini ölçmek amacıyla astigmat testi uygulanır.
Bu testin sonucuna bakılarak, görüşün daha iyi seviyeye getirilmesi için gereken optik lenslerin numarası belirlenir.
Astigmat ile ilgili göz kusurlarının tespitinde kullanılan bazı yöntemler ise şunlardır:
• Phoropter,
• Keratometri / Topografi,
• Görme keskinliği testi vb.
Astigmat Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bazen hafif olgularda tedavi uygulamaya ihtiyaç duyulmayabilir. yüksek astigmat vakalarında ise; lazer ameliyatı, ortokeratoloji, kontakt lens-mercek, gözlük gibi yöntemler önerilir.
Görüşü düzeltmek için kullanılan silindirik özel gözlükler, tedavinin ilk basamağını oluşturur. Bu gözlükler, merceğin belli bir bölgesinde ekstra güç sağlar ve her mesafeden net görüş elde etmeye imkân tanır. Tek görüşlü bir lens kullanılabileceği gibi, çift odaklı ya da kademeli ilâve lens kullanımına da gerek olabilir.
Kimileri ise gözlükten çok, kontakt lensler ile daha iyi bir görüş elde ederler. Bunlar görüş alanının daha geniş ve görüşün daha net olmasına yardım eder. Fakat doğrudan doğruya gözlere temas ettikleri için göz sağlığını korumak adına periyodik bakım ve temizlik gerektirirler.
Astigmatın düzeltilmesinde standart yumuşak lenslerin pek etkisi olmayabilir. Bu nedenle çoğu zaman zel özel yumuşak torik kontakt lenslerden faydalanılır.
Sert gaz geçirgen kontakt lens çeşitleri ise korneada iken kendi normal şeklini koruduğundan dolayı görüşü iyileştirme, korneanın düzensiz şeklini telâfi etme noktasında son derece işe yarar.
Astigmat Hangi Mercekle Düzeltilir? Astigmat için Hangi Mercek Kullanılmalı?
Göz içi mercek (lens), astigmat tedavisi için kullanılan refraktif cerrahi yöntemlerinden biridir. Kişinin uzağı ve yakını net görememe sorunlarına çözüm sağlayan bu mercekler, gözlük kullanma mecburiyetini ortadan kaldırır.
Torik mercekler, astigmatın düzeltilmesinde en çok tercih edilen çözümlerdendir. Göz içine yerleştirilen bu yapay lens türü, lokal anestezi altında uygulanır.
Özellikle katarakt cerrahisi sırasında uygulanan torik göz içi mercekler, kornea tabakasına bağlı astigmata sahip hastaların katarakt ameliyatlarında sıkça kullanılır.
Yüksek astigmat tedavisinde son derece başarılı sonuç veren bu mercekler, 6 numaraya kadar astigmatın düzeltilmesinde etkilidir.
Bu merceklerin hem astigmatı hem de yakın, orta ve uzak mesafe görüşünü iyileştiren tipleri vardır. Her mesafeyi gözlüksüz görmek isteyenlerde trifokal torik merceklerden yararlanılır.
Fakat kişinin; sarı nokta hastalığı, glokom veya diyabet rahatsızlığı varsa çok odaklı (trifokal) torik mercekler yerine monofokal torik mercek kullanılmalıdır.
Siz de astigmat hangi mercekle düzeltilir? Sorunuza cevap arıyorsanız, sizin için en doğru tedavi yöntemine karar vermesi üzere Göz Hastalıkları branşı hekimlerimizden randevu alabilirsiniz.
Yayın tarihi: 24.Temmuz.2023
"Bu içeriğin geliştirilmesinde Aktıp Hastanesi uzman hekimleri katkı sağlamıştır. Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz."