Zona Hastalığı

Zona hastalığı nedir? Zona neden olur? Gece yanığı nedir? Gece yanığı neden olur? Zona bulaşıcı mı? Zona belirtileri nelerdir? Zona hastalığı nasıl geçer? Zona hastalığına ne iyi gelir? Geçmeyen zona ağrısına ne iyi gelir? Zona hastalığı tehlikeli midir? Zona hastaları ne yememeli? Zona hastası ne yemeli? Zona kaşınır mı? Gece yanığı başlangıcı nasıl olur? Zona hastalığı (Herpes Zoster), Varisella Zoster virüsünün sinir köklerinde yeniden aktive olmasıyla ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Virüs, çocuklukta geçirilen suçiçeği sonrası sinir hücrelerinde latent (uyuşmuş) halde kalır. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda, stres, yaşlılık veya kronik hastalıklar etkisiyle virüs aktif hale gelir ve sinir hattı boyunca ilerleyerek ciltte yanma, batma, karıncalanma ve içi sıvı dolu kabarcıklarla kendini gösterir. Lezyonlar genellikle vücudun tek tarafında ve belirli bir dermatom boyunca çıkar. Zona, yalnızca cilt semptomları ile sınırlı kalmayıp sinir ağrısına da neden olabilir; ağrı özellikle geceleri artar ve hastaların yaşam kalitesini düşürebilir. Tedavide erken antiviral uygulama hastalığın süresini ve şiddetini azaltır. Ek olarak, ağrının yönetimi için analjezikler ve sinir koruyucu vitaminler (B1, B6, B12) kullanılabilir. Zona hastalarının cilt bakımı önemlidir; yaraların temiz tutulması, kaşımaktan kaçınılması ve gerektiğinde lokal yatıştırıcı kremler uygulanması önerilir. Bağışıklık sistemi güçlü tutulmalı, dengeli beslenme, yeterli uyku ve stres yönetimi sağlanmalıdır. Komplikasyon riski yüksek olan göz, kulak ve yüz bölgesindeki lezyonlarda mutlaka uzman hekim takibi gereklidir. Zona, genel olarak kendi kendine iyileşen bir hastalık olsa da, sinir ağrısı ve komplikasyonlar açısından dikkatli izlem gerektirir.

Özel Aktıp Hastanesi Cildiye branşı hekimlerinden Uzm. Dr. Anıl MAKARA, zona hastalığı hakkında detaylı bilgi vererek önemli uyarılarda bulundu.

Gece Yanığı Nedir?

“Gece yanığı” halk arasında zona hastalığı için kullanılan bir ifadedir. Bu isim, hastalığın genellikle gece saatlerinde artan yanma, batma ve elektrik çarpar gibi ağrılarla seyretmesinden gelir. Tıbbi adı Herpes Zoster olan zona, suçiçeği (Varisella Zoster) virüsünün sinir köklerinde yeniden aktif hale gelmesiyle oluşur. Uyku sırasında bağışıklık sistemi zayıfladığında veya stres hormonları arttığında ağrı hissi daha yoğunlaştığı için hastalar özellikle geceleri dayanılmaz yanma tarif ederler. Bu nedenle “gece yanığı” ismi oldukça yerleşmiştir.

Önerilen İçerik: Cilt kanseri

Zona Gece Yanığı Neden Olur?

Zona, çocuklukta geçirilen suçiçeği enfeksiyonunun ardından vücutta uykuya geçen Varisella Zoster virüsünün yıllar sonra tekrar uyanmasıyla oluşur. Virüs, sinir köklerinde sessizce kalır; bağışıklık sistemi zayıfladığında veya kişi yoğun stres, uykusuzluk, beslenme bozukluğu, travma ya da hastalık geçirdiğinde aktive olur.
“Gece yanığı” tablosunda ağrının özellikle geceleri artmasının sebebi, vücudun kortizol ve endorfin seviyelerinin geceleri düşmesidir. Bu durumda sinir uçları daha hassas hale gelir, inflamasyon artar ve ağrı daha yakıcı hissedilir.

Önerilen İçerik: Kurdeşen nedir?

Gece Yanığı Nasıl Geçer?

Gece yanığı tedavisinde amaç hem virüsün çoğalmasını durdurmak hem de sinir kaynaklı ağrıyı hafifletmektir. Erken dönemde tanı konulduğunda, antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir gibi) 72 saat içinde başlanırsa hastalığın süresi ve şiddeti azalır. Ağrı ve yanma hissini azaltmak için B vitaminleri (özellikle B1, B6, B12) sinir yenilenmesini destekler. Ayrıca melisa çayı, lavanta yağı, papatya banyosu gibi doğal rahatlatıcı yöntemler gece ağrılarının hafiflemesine yardımcı olur. Geceleri rahat uyumak için kafein tüketimi azaltılmalı, cilt bölgesi temiz tutulmalı ve sentetik kıyafetlerden kaçınılmalıdır. Gerekirse doktor kontrolünde sinir ağrısını azaltan ilaçlar kullanılabilir.

Zona Hastalığı Nasıl Geçer?

Zona genellikle 2 ila 4 hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı hastalarda sinir hasarı kalıcı olabilir. Tedavide erken başlamak çok önemlidir; çünkü virüs sinir dokusunu tahrip edebilir. Bütüncül bakış açısıyla zona sürecinde bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir. Beslenmede antioksidan yönünden zengin gıdalar (C vitamini, çinko, E vitamini, sarımsak, zerdeçal) tercih edilmelidir. Ayrıca stres yönetimi, uyku düzeni ve yeterli su tüketimi de iyileşme sürecine büyük katkı sağlar. Deri lezyonları kurumaya başladığında kaşımaktan kaçınılmalı, bölge steril tutulmalıdır.

Gece Yanığına Ne İyi Gelir?

Gece yanığına iyi gelen en önemli şey soğuk kompres ve doğal nemlendirici yağlardır (örneğin hindistan cevizi yağı veya aloe vera jeli). Bu ürünler hem cildi yatıştırır hem de yanma hissini hafifletir. Ayrıca sinir sistemini destekleyen magnezyum ve B vitamini takviyeleri ağrıyı azaltabilir. Bitkisel destekler arasında St. John’s Wort (sarı kantaron) yağı da hem sinir onarımına hem de cilt iyileşmesine yardımcı olur. Stres azaltıcı nefes egzersizleri ve meditasyon da gece ağrılarını hafifletmede etkilidir, çünkü sinir ağrısını arttıran en büyük faktörlerden biri stres hormonlarıdır.

Gece Yanığı Başlangıcı

Gece yanığının başlangıcı genellikle yanma, karıncalanma, iğne batması hissi ile başlar. Bu belirtiler genellikle vücudun tek bir tarafında, belirli bir sinir hattı boyunca görülür. Birkaç gün içinde bu bölgede kızarıklık ve içi su dolu küçük kabarcıklar ortaya çıkar. Başlangıç dönemi, ağrının en yoğun hissedildiği evredir. Erken fark edilirse antiviral tedaviye başlanması çok daha etkili olur. Bu evrede kişi genellikle halsiz hisseder, hafif ateş olabilir ve dokunmaya karşı hassasiyet artar.

Gece Yanığının Belirtileri

Zona veya gece yanığının belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle şu şekilde ilerler:

• Ciltte yanma, kaşıntı, batma hissi
• Belirli bir bölgede kızarıklık
• İçi su dolu kabarcıklar
• Şiddetli sinir ağrısı (özellikle geceleri artar)
• Ateş, baş ağrısı, halsizlik
• Kabarcıklar kuruduktan sonra bile uzun süre devam eden ağrı (postherpetik nevralji)

Belirtiler genellikle tek taraflıdır ve yüzde, boyunda, gövdede ya da sırtta görülür.

Zona Bulaşıcı mı?

Zona hastalığı doğrudan bulaşıcı değildir, yani zona hastasından başka bir kişiye “zona” geçmez. Ancak zona lezyonlarındaki virüs, daha önce suçiçeği geçirmemiş kişilere bulaşarak suçiçeği hastalığına neden olabilir.
Bu nedenle zona lezyonları açıkken kabarcıklara temas edilmemeli, özellikle çocuklar ve hamilelerle yakın temastan kaçınılmalıdır. Yaralar kuruduğunda bulaşma riski ortadan kalkar.

Zona Tedavisi

Zona tedavisinde üç ana hedef vardır:

• Virüsün çoğalmasını durdurmak (antiviral ilaçlar),
• Ağrıyı azaltmak (sinir yatıştırıcı ilaçlar, lokal kremler),
• Cilt iyileşmesini hızlandırmak (doğal bakım, hijyen, beslenme).

İlk 72 saatte başlanacak antiviral tedavi, hastalığın süresini kısaltır. Ayrıca sinir ağrısı için gabapentin veya pregabalin gibi ilaçlar kullanılabilir. Bütüncül tedavi yaklaşımında bağışıklığı güçlendiren takviyeler (D vitamini, çinko, C vitamini) ve antiinflamatuar beslenme (şekerden, işlenmiş gıdalardan uzak durmak) önerilir. Ayrıca sarı kantaron yağı, lavanta yağı ve soğuk aloe vera jeli bölgesel rahatlama sağlayabilir.

Geçmeyen Zona Ağrısına Ne İyi Gelir?

Zona sonrası bazı kişilerde ağrılar aylar hatta yıllar boyunca devam edebilir. Bu duruma postherpetik nevralji denir. Bu ağrılar sinir uçlarında kalıcı hasar nedeniyle oluşur. Bu durumda sinir destekleyici tedaviler, akupunktur, ozon tedavisi, nöral terapi gibi bütüncül yaklaşımlar fayda sağlayabilir. Doğal olarak omega-3 yağ asitleri, B12 vitamini, magnezyum ve kapsaisin içeren kremler sinir onarımına destek olur. Ayrıca stres yönetimi, yoga, derin nefes egzersizleri gibi rahatlama teknikleri de sinir ağrısını hafifletebilir.

Zona Nasıl Bulaşır?

Zona, aktif lezyon döneminde virüsün cilt kabarcıklarında bulunması nedeniyle temas yoluyla bulaşabilir. Ancak yalnızca suçiçeği geçirmemiş kişiler bu virüsü alarak suçiçeği olur.
Hava yoluyla bulaşma çok nadirdir; genellikle doğrudan temas gerekir. Zona geçiren kişiler, döküntüler tamamen kuruyana kadar hijyene dikkat etmeli, havlu, giysi, nevresim gibi eşyaları başkalarıyla paylaşmamalıdır.

Zona Hastalığı Tehlikeli midir?

Zona genellikle kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır; ancak bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle göz çevresinde (herpes zoster oftalmikus) görüldüğünde görme kaybına neden olabilir. Kulak çevresindeki zona (Ramsay Hunt sendromu) işitme kaybı ve yüz felci yapabilir. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf kişilerde enfeksiyonun yayılma riski vardır. Bu nedenle zona hafife alınmamalı, özellikle ağrı çok şiddetliyse veya yüzde yerleşmişse mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Zona Nerede Çıkar?

Zona, vücudun tek tarafında ve genellikle bir sinir hattı boyunca görülür. En sık görüldüğü bölgeler:

• Göğüs ve sırt (kaburgalar boyunca)
• Yüz ve kulak çevresi
• Boyun
• Kalça ve bacaklar

Bazı kişilerde baş ve göz çevresinde de ortaya çıkabilir. Döküntü genellikle bir taraflı ve şerit şeklindedir, bu da onu diğer deri hastalıklarından ayıran en önemli özelliktir.

Zona Hastaları Ne Yememeli?

Zona döneminde bağışıklığı zayıflatan, inflamasyonu artıran ve virüsün çoğalmasını kolaylaştıran gıdalardan uzak durmak gerekir.

• Şekerli yiyecekler, beyaz un ürünleri
• İşlenmiş gıdalar, fast food
• Aşırı kafein ve alkol
• Çok tuzlu ve baharatlı yiyecekler
• Arginin açısından zengin besinler (fındık, ceviz, çikolata) çünkü arginin virüsün çoğalmasını kolaylaştırabilir. 
• Bunun yerine lizinden zengin (yoğurt, balık, tavuk, yumurta, süt ürünleri), antioksidan (yeşil sebzeler, zerdeçal, yaban mersini) ve omega-3 yağlı gıdalar tercih edilmelidir.
• Bol su içmek, yeterli uyku almak ve stresi yönetmek de iyileşmenin anahtarıdır.

Zona Hastalığı Hakkında Merak Edilenler

Zona hastalığı nedir?

Zona, suçiçeği virüsünün sinir köklerinde yıllarca gizli kaldıktan sonra yeniden aktifleşmesiyle ortaya çıkan ağrılı bir cilt hastalığıdır.

Gece yanığı neden olur?

Virüs sinirleri etkilediği için ağrı sinir hattı boyunca yayılır. Geceleri bağışıklık zayıflar, ağrı eşiği düşer ve bu da yanma hissini artırır.

Zona bulaşıcı mı?

Zona doğrudan bulaşmaz, ancak zona yaralarına temas eden ve daha önce suçiçeği geçirmemiş kişiler suçiçeği olabilir.

Zona ne kadar sürer?

Genellikle 2–4 hafta içinde iyileşir. Ancak bazı kişilerde ağrı aylarca sürebilir; buna postherpetik nevralji denir.

Zona nasıl tedavi edilir?

Erken dönemde antiviral ilaç başlanır. Sinir destekleyici B vitaminleri, ağrı kesiciler ve rahatlatıcı cilt kremleriyle tedavi desteklenir.

Zona tehlikeli midir?

Genelde hafif seyreder ama göz, kulak veya yüz bölgesinde görülürse görme ya da sinir hasarına yol açabileceği için dikkat gerektirir.

Zona nerede çıkar?

Vücudun tek tarafında, sinir hattı boyunca görülür. En sık sırt, göğüs, boyun ve yüz çevresinde çıkar.

Zona hastaları ne yememeli?

Şekerli, işlenmiş gıdalar ve çikolata, fındık gibi arginin içeren besinler virüsü uyarabileceğinden sınırlanmalıdır.

Geçmeyen zona ağrısına ne iyi gelir?

Sinir destekleyici vitaminler, magnezyum, omega-3, kapsaisin kremi ve akupunktur gibi yöntemler ağrıyı hafifletebilir.

Zona tekrarlar mı?

Evet, bağışıklık sistemi zayıfladığında veya kişi yoğun stres altındaysa virüs yeniden aktifleşebilir.

Online Randevu Oluştur