1 Aralık Dünya AIDS Günü | AKTIP
DÜNYA AIDS GÜNÜ
İlk kez 1980’li yıllarda tanımlanan HIV enfeksiyonunun tüm dünyada din, dil, ırk, cins, ülke ayırımı yapmadan yayılmaya devam etmektedir. HIV/AIDS konusunda toplum farkındalığını artırmak üzere, uluslararası sağlık kuruluşları tarafından 1988 yılından itibaren 1 Aralık, Dünya AIDS Günü olarak kabul edilmiştir. Küresel sağlık kampanyası olan Dünya AIDS Günü’nün 35. yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından AIDS’e son vermek için “Toplulukların Öncülük Etmesine İzin Verin!” sloganıyla etkinlikler yapılacaktır.
“HIV Virüsü ile savaşmanın en etkili yolu ondan korunmaktır.”
Henüz etkili aşısı olmayan HIV/AIDS ile en etkili mücadele yolu, bu virüsün bulaşma yollarını bilerek etkin bir biçimde korunmaktır. Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) tarafından 2022 yılında dünya çapında 630 bin kişi HIV/AIDS ile ilişkili nedenlerle yaşamını yitirdiği, 1.3 milyon kişinin ise HIV’e yakalandığı bildirilmiştir. Ayrıca, 2022 yılında HIV ile yaşayan yaklaşık 39 milyon insan olduğu bildirilmiştir.
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de HIV/AIDS’in yayılımının sınırlandırılması, hatta durdurulması, öncelikle toplumun bulaşma ve korunma yolları konusunda farkındalığının artırılmasıyla mümkün olacaktır.
AIDS NEDİR?
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) doğrudan bağışıklık sistemine zarar veren bir virüs olup virüsü taşıyan insanlar “HIV Pozitif” olarak adlandırılır. HIV virüsünün neden olduğu AIDS, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara ve kansere karşı savunmasız olduğu evredir ve yaşamı tehdit eder. AİDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV virüsünün bağışıklık sistemini zayıflatmasından sonra ortaya çıkan hastalık hâlidir.
“AIDS'e karşı önlem ve farkındalık hayati önem taşır.”
HIV/AIDS Nasıl Bulaşır?
- Enfeksiyon
- Test edilmemiş kan ve kan ürünleri
- Ortak enjektör, jilet vb. ürün kullanımında bulaşma
- Anneden bebeğe bulaşma; Anne karnında, doğum sırasında ya da emzirme ile
- Kan yolu ile
- Korunmasız Cinsel temas yolu ile
“HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır ve korunma önlemleri tedaviden çok daha etkili ve ucuzdur. “
En sık görülen bulaşma yolunun cinsel temas olması nedeni ile tek eşliliğin yanı sıra, riskli cinsel temasta doğru kondom kullanımı hastalığın cinsel yolla bulaşmasına karşı en güvenli ve basit korunma yoludur. Şüpheli durumlarda ise vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna müracaat ederek test yaptırmak gerekir.
HIV/AIDS Nasıl Bulaşmaz?
HIV enfeksiyonu, HIV pozitif kişilerle aynı iş yerinde çalışmakla, aynı okulda okumakla, aynı ortamda bulunmakla, ortak çatal kaşık kullanmakla; dokunmak ve tokalaşmakla; telefon, kitap, defter gibi araçlar ile duş-banyo alanlarını, havuzları, tuvaletleri ortak kullanmakla, böcek ısırması ve sinek sokması ile bulaşmaz.
Önemli bir halk sağlığı sorunu olan HIV/AIDS enfeksiyonu; hastalık, hastalığa bağlı ölümler, ayrımcılık, insan hakları, işgücü, istihdam, ekonomi ve hukuk başta olmak üzere çok çeşitli konularda toplumsal yansımaları ve sonuçları itibariyle bütüncül bir yaklaşım gerektirmektedir.
“Günümüzde hastalığın tedavisinde önemli gelişmeler kaydedilmiş olup tedavi ile bulaştırıcılık önlenebilmekte ve enfeksiyonun anneden bebeğe geçişi engellenebilmektedir.”
UNAIDS AIDS Raporu
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) 2020 yılı raporuna göre; dünyada HIV epidemisinin başlangıcından günümüze kadar 75.7 milyon kişi HIV ile enfekte olmuş ve 32.7 milyon kişi ise AIDS ile ilişkili hastalıklar nedeni ile hayatını kaybetmiştir. 2019 yılında tüm dünyada 38 milyon HIV ile yaşayan bireyin bulunduğu ve bu bireylerin 1.8 milyonunu 0-14 yaş grubu çocukların oluşturduğu belirtilmektedir. 2019 yılı içerisinde 1.7 milyon kişinin HIV ile yeni enfekte olduğu, 690.000 kişinin ise AIDS-ilişkili hastalıklar nedeni ile yaşamını yitirdiği belirtilmektedir. 2010 yılı ile karşılaştırıldığında günümüzde AIDS ile ilişkili hastalıklara bağlı ölüm oranı %39 azalmıştır. Aynı raporda Dünya genelinde yaklaşık 7.1 milyon HIV ile yaşayan bireyin ise HIV durumunu bilmediği belirtilmektedir.
UNAIDS 2020 Raporu’na göre; Batı/Merkez Avrupa ve Kuzey Amerika Bölgesi’nde son 10 yılda yeni HIV enfeksiyonu sayısında azalmanın olduğu ancak ülkemizi çevreleyen Doğu Avrupa ve Merkez Asya Bölgesi ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgelerinde yeni HIV enfeksiyonlarında artışın olduğu belirtilmektedir.
Ülkemizde, ilk vakanın görüldüğü 1985 yılından 01 Aralık 2020 tarihine kadar doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirimi yapılan 25.809 HIV pozitif kişi ve 1958 AIDS vakası mevcuttur. Vakaların % 81’i erkek, % 19’u kadın olup % 15,6’sı yabancı uyruklu kişilerden oluşmaktadır. HIV enfeksiyonunun en fazla görüldüğü yaş grubu 25-29 ve 30-34 yaş grubudur. Bulaş yoluna göre dağılıma bakıldığında, ülkemizde bildirimi yapılan vakaların % 51’inin bulaş yolu bildirilmemiştir. Bulaş yolu bildirilen vakalar içerisinde cinsel yolla bulaş %97, damar içi madde kullanımı yoluyla bulaş %2 ve anneden bebeğe geçiş ise %1,4’dür.
Türkiye’de AIDS Görülme Sıklığı
Ülkemiz HIV/AIDS açısından hastalığın az sıklıkla görüldüğü ülkeler arasında yer almakla birlikte son yıllarda vaka sayılarında artış izlenmektedir. 01 Ocak- 01 Aralık 2020 tarihi itibarıyla 1461 HIV pozitif kişi ve 31 AIDS vakası olmak üzere toplam 1492 vaka doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirilmiştir. Bildirimi yapılan vakaların % 85,9’u erkek, % 14,1’i ise kadındır. Vakaların % 13,9’u yabancı uyrukludur. 2020 yılında bildirimi yapılan vakalardan 25-29 yaş grubu, diğer yaş gruplarına göre daha fazla sayıda olduğu görülmektedir.
HIV Enfeksiyonun Saptanması ve Tedavisi
HIV enfeksiyonunun varlığını saptamak amacıyla riskli davranışları olan kişiler ve şikâyeti olan herhangi bir kişi, istediği sağlık kurumuna başvurması durumunda testleri yapılmakta ve test sonucunun pozitif çıkması halinde HIV pozitif kişi GSS kapsamında takip ve tedaviye alınmaktadır. Günümüzde, erken dönemde ilaç tedavisine başlayan HIV pozitif kişiler hastalık oluşmadan yaşamlarını sürdürebilmektedirler.
Dünya AIDS Günü Etkinliği | 1 Aralık 2023
Dünya AIDS Günü Farkındalık etkinlikleri kapsamında Aktıp Hastanesi poliklinikler girişinde HIV/AIDS ile bilgilendirme standı kuruldu. Stantta hastanemize gelen ziyaretçilere hastalığın bulaş ve korunma yolları ile ilgili bilgilendirmeler yapılırken, konu ile ilgili broşürler dağıtıldı.
444 0 384 | aktip.com.tr